Россияда пайдалуу кендердин олуттуу запасы бар, алардын көпчүлүгү экспорттолот жана мамлекеттик бюджетке олуттуу киреше алып келет. Өзгөчө баалуу ресурс мунай зат, аны өндүрүү жылдан жылга өсүүдө. Буга байланыштуу көпчүлүктү Россиянын мунайынын запасы кандай экендиги кызыктырат. Алар жакынкы он жылдыктарда өлкөнүн бул көмүр суутек чийки затына болгон муктаждыгын канааттандырууга жетишеби?
Россияда канча мунай бар
Экономикалык статистика Россияда жылдан-жылга көбүрөөк мунай өндүрүлүп жатканын айтууда. Бүгүн байкалган мунай өндүрүшүнүн көрсөткүчтөрү өзгөрүүсүз калса, жакынкы жыйырма жыл ичинде гана сакталат деп эскерткен адистердин божомолдору көп кездешет. Бул эсептөөлөр канчалык деңгээлде чындыкка дал келет?
Жакында мунайдын запасы түгөнөт дегендер, бүгүнкү күндө көмүртек суутек чийки заттын негизги кендери чалгындалганынан башташты. Бирок, жакынкы келечекте дүйнөлүк мунайзатка болгон суроо-талап азайып кетерин же бүгүнкү күндө пайдасыз деп табылган мунай кендерин иштетүүнүн башка жолдору табыларын эч ким жокко чыгара албайт.
Айрым изилдөөчүлөр Россиянын мунай запасы кеминде 60 миллиард баррелди, башкача айтканда, дүйнөдөгү далилденген запасынын дээрлик 13% ын түзөт деп эсептешет.
Россиянын расмий булактары эмне дейт? 2013-жылдын июль айында Россиянын өкмөтү өлкөдөгү мунай запастары жөнүндө мурда жабылган айрым маалыматтарды жарыялаган, бул инвесторлордун көзүнчө Россияны жагымдуу кылышы мүмкүн. 2012-жылдын январь айынын башында бул запастар ABC1 мунай категориясы үчүн болжол менен 18 миллиард тоннаны (112 миллиард баррель), ошондой эле С2 категориясы боюнча 11 миллиард тоннаны (дээрлик 69 миллиард баррель) түзгөн. Белгилүү мунай запасы жана мунай өндүрүү боюнча Россия дүйнөдө үчүнчү орунду бекем ээлеп, Венесуэла менен Сауд Аравиядан кийинки эле лидерлердин катарында кала берүүдө.
Келечекте - жаңы кендерди ачуу жана өздөштүрүү
Аналитикалык серептерге, адатта, тиешелүү эл аралык аудиттен өткөн мунай заттын далилденген запастары гана кирерин эске алуу керек. Ошол эле учурда, углеводород өндүрүү тармагындагы адистер кен чыккан жерлердин мүмкүн болгон бардык аймактары иликтенип, каттала электигин билишет.
Албетте, табылбаган кендер мунай казып алуу өтө кыйынга турган жерлерде болушу мүмкүн экендигин арзандатпаш керек. Чындыгында, бир дагы адис келечекте канчалаган жаңы кендерди ачуу керектигин аныктай албайт.
Учурда Арктика жана Сахалинин текчелери дээрлик изилдене элек, ал жакта мунайдын олуттуу запасы табылышы күтүлүүдө.
Эл аралык эксперттер мунай запасы боюнча Россия Венесуэладан жана Жакынкы Чыгыштагы айрым мамлекеттерден кийинки экинчи орунда турат дегенге жалпысынан макул болушат, бирок алар өкмөт берген сандарды жогору баалашкандыгын эске алып, алар Орусиянын расмий статистикасына өтө эле ишенишпейт. Ошого карабастан, эл аралык мунай концерндеринин өкүлдөрүнүн баалоосуна этияттык менен мамиле кылуу керек, анткени кызыкдар эксперттер мындай баалуу чийки зат рыногуна өз божомолдору менен таасир этүүгө аракет кылып жатышат.
