Тил - бул жандуу көрүнүш. Ал дайыма өнүгүп, өзгөрүп турат. Жаңы сөздөр пайда болуп, айрымдары жүгүртүүдөн чыгып же маанисин өзгөртөт. Бул "жолдош" деген сөзгө байланыштуу. Жакында ал кеңири колдонула баштады. Эми, кеңири тираж түрүн жоготуп, ал досу же таанышын гана билдире баштады.
"Жолдош" сөзүн колдонуунун нюанстары
Жолдош - бул анти-монархисттик жана революциялык чөйрөдө ар кандай адамга кайрылуунун формасы. Октябрь революциясынан кийин бул сөз Советтер Союзунда жана көптөгөн социалисттик өлкөлөрдө кеңири колдонулуп, расмий болуп калган. Мындан тышкары, ал ар кандай солчул партияларда жана уюмдарда популярдуу болгон. Кызыгы, орус тилиндеги "жолдош" деген сөздүн аялдык формасы дарек катары колдонулган эмес. Аялдар эч качан "жолдоштор" деп аталчу эмес, бирок аларга "жолдош Иванов" деп кайрылышкан.
Көптөгөн өлкөлөрдө мындай дарылоонун аналогдору болгон жана бар. Мисалы, Германияда сөзмө-сөз «партиялык жолдош» деп которулган «партайгеноссе» деген сөз болгон. Партиялашпагандарды "Фольксгеноссе", башкача айтканда, "элден чыккан жолдош" деп аташкан.
Жаштар арасында "жолдош" деген кайрылуу жүгүртүүдө, анын тамыры англисче "жолдош" деген сөздөн жана французча "camarade" сөзүнөн алынган, алар дагы "жолдош" деп которулат.
Азыр бул сөз айрым жерлерде гана кайрылуу түрүндө сакталып калган. Мисалы, бул Россиянын Армиясына жана Россия Федерациясынын Коммунисттик партиясына мыйзамдуу кайрылуу.
"Жолдоштор" деген сөздүн тарыхы
Бул сөз, орус тилинде узак жылдар бою колдонулуп келе жаткандыгына карабастан, эч качан түпкү орус тили эмес. Ал түрк тилиндеги "тауар" деген сөздөн келип чыккан. Бул термин алгач түрк тилинде мал чарбасына карата колдонулган. Бирок, бир аз убакыт өткөндөн кийин, ал өркүндөп, кандайдыр бир товарларга жана мүлккө карата колдонула баштады.
Эски орус тилине насыя алгандан кийин, бул сөздүн мааниси ого бетер өзгөрүп, эки мааниде болуп, ошол эле учурда товарларды, транспортту, вагондорду жана лагерди белгилеген. "Жолдош" деген сөз ошол эле лагердин, лагердин маанисинде да бар болчу, көп сандаган товарлар салынган вагондор поездин билдирет.
Бир аздан кийин, "жолдоштор" деген сөз өзүлөрүн товардын бир түрү менен соода кылган тентип сатуучулар деп атай башташты. Анан сөз соодагерлерге көчүп кетти. Жана ушул чөйрөдө ал жаңы маани жана маани алды. Версиялардын бирине ылайык, соодагерлер кол алдындагылардын белгилүү бир тобун атоо үчүн “жолдоштор” сөзүн колдонушкан. Бул адамдар товарларды текшерүү жана аларды кийинки сатып алуу үчүн тандоо менен гана алектенишкен. Тарыхый булактардан деле “жолдоштору менен мындай баланча боярды”, башкача айтканда, соодагерди жана ага баш ийгендерди тапса болот.
Жогоруда айтылгандардын бардыгын жыйынтыктап жатып, "жолдоштор" деген сөз башында бир конуштун кишисин, соода сапарындагы шеригин, андан кийин жолдошун, андан кийин гана саясий мааниге ээ боло баштагандыгын айтууга болот.
